Η δίαιτα αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο στην πρόληψη και αντιμετώπιση του ΣΔ. Εάν δεν δοθεί η πρέπουσα προσοχή στο ρόλο της, η ρύθμιση της γλυκαιμίας με οποιοδήποτε φάρμακο, ακόμα και με ινσουλίνη αρχικά δυσχεραίνεται και στη συνέχεια καθίσταται ανέφικτη.

Δίαιτα στην πρόληψη του Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2

Διαιτητικά μέτρα που έχουν τεκμηριωθεί ως αποτελεσματικά για την πρόληψη του ΣΔ:

• Μείωση των προσλαμβανόμενων θερμίδων, ώστε να μειωθεί το σωματικό βάρος κατά τουλάχιστον 5% σε υπέρβαρους και παχύσαρκους ασθενείς.
• Μείωση του ολικού λίπους στο <30% της ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης.
• Μείωση πρόσληψης κορεσμένων λιπαρών οξέων στο <10% της ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης.
• Αύξηση πρόσληψης φυτικών ινών (τουλάχιστον 25-35gr ημερησίως).

Δίαιτα στη θεραπεία του Σακχαρώδη Διαβήτη

Οι στόχοι της δίαιτας είναι να εξασφαλίσει:

• Την ενδεικνυόμενη ενεργειακή πρόσληψη, ανάλογα με το αν απαιτείται μείωση, διατήρηση ή αύξηση του σωματικού βάρους.
• Την κατάλληλη ποιοτική σύνθεση του διαιτολογίου, προσαρμοσμένη ανάλογα και με τη συνύπαρξη άλλων παθολογικών καταστάσεων.
• Την αρμόζουσα κατανομή στο εικοσιτετράωρο, ιδιαίτερα στα ινσουλινο-θεραπευόμενα άτομα.

Σωματικό βάρος

• Για υπέρβαρα και παχύσαρκα άτομα (ΔΜΣ >25) συστήνεται απώλεια βάρους με στόχο ο ΔΜΣ να φθάσει στις φυσιολογικές τιμές και εάν αυτό είναι δύσκολο τουλάχιστον να μειωθεί το σωματικό βάρος κατά 5 – 10%.
• Η αύξηση της σωματικής δραστηριότητας με κατάλληλη άσκηση μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στην επίτευξη του στόχου της απώλειας βάρους.
• Σημαντικός στόχος όταν έχει επιτευχθεί απώλεια ΣΒ είναι η αποτροπή επανάκτησης του.
• Υπέρβαροι ή παχύσαρκοι ασθενείς που δεν καταφέρνουν να χάσουν βάρος, πρέπει να ενθαρρύνονται σθεναρά για τη λήψη μέτρων ώστε να αποφευχθεί η περαιτέρω αύξηση του βάρους τους.
• Για ασθενείς με φυσιολογικές τιμές βάρους (ΔΜΣ: 18,5-20) και περιμέτρου μέσης (Άνδρες <94 εκ, Γυναίκες <80εκ) συνήθως δεν απαιτείται η χορήγηση οδηγιών που αφορούν την ενεργειακή πρόσληψη, αλλά μόνο την ποιοτική σύνθεση της διατροφής και την κατανομή στο 24ωρο.

Υδατάνθρακες

• Η πρόσληψη υδατανθράκων μπορεί να ποικίλλει μεταξύ 45% και 60% της προσλαμβανόμενης ενέργειας.
• Δεν υπάρχουν στοιχεία που να δικαιολογούν συστάσεις για δίαιτα πολύ χαμηλής περιεκτικότητας σε υδατάνθρακες για τα άτομα με ΣΔ.
• Λαχανικά, όσπρια, φρούτα και δημητριακά ολικής αλέσεως θα πρέπει να ενσωματωθούν στη διατροφή των ατόμων με ΣΔτ1 και ΣΔτ2. Όταν η πρόσληψη υδατανθράκων βρίσκεται στα ανώτερα όρια των συστάσεων, τότε είναι ιδιαίτερα σημαντικό να δοθεί έμφαση σε τρόφιμα υψηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες και χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη.
• Σε άτομα που λαμβάνουν ινσουλίνη, η ποσότητα, το είδος και η ώρα λήψης των υδατανθράκων πρέπει να συντονίζονται με τη δόση και το χρόνο δράσης του σκευάσματος ινσουλίνης που χρησιμοποιείται.

Φυτικές ίνες

• Στους ασθενείς με ΣΔ συστήνεται η αυξημένη πρόσληψη τροφίμων πλούσιων σε φυτικές ίνες.
• Η περιεκτικότητα των διαιτολογίων σε φυτικές ίνες θα πρέπει ιδανικά να είναι πάνω από 40 gr/ημέρα (ή 20 gr/1000 kcal/ ημέρα), οι μισές από τις οποίες θα πρέπει να είναι διαλυτές. Ευεργετική επίδραση όμως έχουν και περί τα 30 gr/ημέρα, ποσότητα που προσλαμβάνεται ευκολότερα στην πράξη.
• Η καθημερινή πρόσληψη λαχανικών σε κάθε γεύμα, τουλάχιστον 3 φρούτων ημερησίως και 4 μερίδων όσπριων την εβδομάδα, μπορεί να εξασφαλίσει την πρόσληψη της ελάχιστης απαιτούμενης ποσότητας φυτικών ινών.
• Τα δημητριακά που περιλαμβάνονται στο διαιτολόγιο θα πρέπει να είναι ολικής αλέσεως και υψηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες.

Σακχαρόζη και άλλα απλά σάκχαρα

• Μέτρια ποσότητα απλών σακχάρων, έως 50 gr/ημέρα, συνυπολογιζόμενης όμως και της ποσότητας που περιέχεται σε όλα τα τρόφιμα της ημερήσιας διατροφής, μπορεί να συμπεριληφθεί στη δίαιτα των ατόμων με ΣΔτ1 ή ΣΔτ2, εάν το επιθυμούν και υπό την προϋπόθεση να έχουν καλή γλυκαιμική ρύθμιση.
• Η συνολική πρόσληψη απλών σακχάρων δεν θα πρέπει να ξεπερνά το 10% της ολικής ενέργειας.

Διαιτητικό λίπος

• Η συνολική πρόσληψη λίπους δεν θα πρέπει να ξεπερνά το 35% της ολικής ενέργειας.
• Τα κορεσμένα και τα trans-πολυακόρεστα λιπαρά οξέα θα πρέπει να μειωθούν κάτω από 10% της συνολικής ημερήσιας ενέργειας. Χαμηλότερη πρόσληψη (<8% της ολικής ενέργειας) μπορεί να είναι ευεργετική εάν η LDL– χοληστερόλη είναι αυξημένη.

• Έλαια πλούσια σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα όπως το ελαιόλαδο, είναι χρήσιμες πηγές λίπους και ανάλογα με τις ατομικές προτιμήσεις μπορεί να αποτελούν το 10% έως και το 20% της ενέργειας.
• Τα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα δεν θα πρέπει να ξεπερνούν το 10% της προσλαμβανόμενης ενέργειας.
• Συνίσταται η κατανάλωση δύο έως τριών μερίδων ψαριών (προτιμούνται λιπαρά ψάρια) κάθε εβδομάδα.
• Η πρόσληψη χοληστερόλης δεν πρέπει να ξεπερνά τα 300mg/ημέρα ενώ θα πρέπει να είναι ακόμα μικρότερη αν η LDL-χοληστερόλη είναι αυξημένη.

Γλυκαντικές ουσίες

• Ασφαλείς, μη θερμιδικές, γλυκαντικές ουσίες, που επιτρέπεται να χρησιμοποιούνται είναι η Ασπαρτάμη, η Σακχαρίνη, το Ακεσουλφαμικό Κάλιο, το Κυκλαμικό Νάτριο, η Νεοτάμη και η Σουκραλόζη. Πρόσφατα κυκλοφόρησαν παράγωγα του φυτού Στέβια (Stevia) που έχουν το πλεονέκτημα να μπορούν να μαγειρευτούν.
• Υπάρχουν και διάφορες ολιγοθερμιδικές γλυκαντικές ουσίες όπως η Σορβιτόλη, η Μαννιτόλη, η Ερυθριτόλη, η Λακτιτόλη, η Μαλτιτόλη και η Ξυλιτόλη. Όμως σε πολλά άτομα προκαλούν διάρροιες.
• Η Φρουκτόζη έχει την ίδια θερμιδική απόδοση με τη Σακχαρόζη (ζάχαρη). Στην αρχική φάση του μεταβολισμού της δεν απαιτεί την παρουσία ινσουλίνης, εν συνεχεία όμως η φρουκτόζη εισέρχεται στη γλυκολυτική οδό, όπου απαιτείται παρουσία ινσουλίνης. Μπορεί να αυξήσει τα τριγλυκερίδια και σε μερικά άτομα και το ουρικό οξύ.

«Λειτουργικά» τρόφιμα για ΣΔ

• Δεν υπάρχουν τεκμηριωμένες συστάσεις σχετικά με τη χορήγηση «λειτουργικών» τροφίμων.